Our Articles
Interior Design Posts
WN 068 – Praworządność
W poprzednim odcinku opowiadałem o polskich problemach z wiarygodnością. Dziś chciałbym się skupić na jednym z najważniejszych obszarów, które na tę wiarygodność wpływają. Nie chcę jednak mówić o praworządności jako o czymś abstrakcyjnym. Chcę pokazać, jak bardzo problemy w tym obszarze przekładają się na konkretne problemy konsumentów i przedsiębiorców. Zawartość odcinka "Praworządność" Praworządność jest jednym z elementów składowych Indeksu Wiarygodności Ekonomicznej Polski, który przygotowaliśmy w ramach Open Eyes Economy Summit. Cały raport do pobrania tutaj. Do poczytania Więcej na ten temat ...
WN 067 – Wiarygodność
Wiarygodność to ważna rzecz - i to nie tylko w ogólnym znaczeniu. Dotyczy to nie tylko relacji między ludzkich, wiarygodności firm, ale też państwa. Jego niska wiarygodność to poważne problemy dla nas wszystkich. Żeby pokazać to najbardziej konkretnie jak to tylko możliwe, przygotowaliśmy w ramach Open Eyes Economy Indeks Wiarygodności Ekonomicznej Polski. Zawartość odcinka "Wiarygodność" Niestety, wiarygodność ekonomiczna Polski spada. W efekcie, nie państwu znacznie trudniej jest reagować na kryzysy - działania, które podejmuje powodują znacznie większe koszty. Trudniej też osiągnąć taki ...
[Klub Jagielloński] Własność inna niż wszystkie
Poszanowanie własności zajmuje centralne miejsce w myśleniu republikańskim. I słusznie. Problem jednak zaczyna się wtedy, gdy próbujemy traktować w dokładnie ten sam sposób własność intelektualną – gdy za wszelką cenę chcemy ją chronić w takim samym zakresie, za pomocą tych samych narzędzi. To poważny błąd, który nie służy ani twórcom, ani użytkownikom. Naturalnie, nie oznacza to, że chcę pozbawiać wytwory ludzkiego intelektu jakiejkolwiek ochrony prawnej. To byłoby katastrofalne w skutkach. Jednak uporczywe nazywanie każdego nieautoryzowanego wykorzystania cudzej twórczości „kradzieżą”, podobnie jak powtarzanie, że za ...
[Nowa Konfederacja] Upadła wiarygodność
Obniżająca się wiarygodność państwa szybko staje się potężnym problemem. Prowadzi bowiem do tego, że nawet działania, które „podręcznikowo” są odpowiednie, nie przynoszą zamierzonych rezultatów, a do tego generują znacznie większe koszty. Taką sytuację obserwujemy dziś w Polsce. Na przykład, brak wiarygodności NBP powoduje, że dla uspokojenia rynków stopy procentowe muszą być podnoszone znacznie bardziej. Inny przykład: brak wiarygodności w polityce podatkowej sprawia, że przedsiębiorcy na wszelki wypadek mocno podnoszą marże (zwiększając inflację), a dla ściągnięcia inwestycji zagranicznych potrzebne są znacznie większe zachęty/przywileje. Więcej w moim ...
WN 066 – Ekonomia dobra i zła
Zaryzykuję stwierdzenie, że ekonomia nie jest nauką - jest sztuką. Dlatego tacy „matematyczni ekonomiści”, o których mówiłem w poprzednim odcinku mogą wyrządzić więcej szkód niż przynieść korzyści. Jak trafnie zauważył Tomas Sedlacek w książce „Ekonomia dobra i zła” - wielu ekonomistów, gdyby otrzymało zadanie optymalizacji pracy orkiestry symfonicznej , to najprawdopodobniej wyeliminowaliby wszystkie pauzy z koncertów Beethovena - „W końcu do niczego nie są przydatne i tylko wszystko spowalniają. A przecież nie można płacić muzykom za to, że nie grają.”. Zawartość odcinka ...
WN 065 – Skrzywdzona ekonomia
Zapraszam na kolejny odcinek z cyklu „dlaczego trzeba podchodzić ostrożnie do tego, co mówią ekonomiści?". W szczególności tacy, którzy uważają, że ekonomia to jest taka czysto techniczna dziedzina, w której po prostu trzeba odnaleźć najlepszy wzór matematyczny i to obiektywnie rozwiąże nam wszystkie problemy. Takie podejście jest szkodliwe, bo nie tylko nie pomaga wyjaśnić nam rzeczywistości, ale ją zaciemnia. To z tego myślenia wziął się fetysz nieustannego wzrostu, z którym mamy coraz więcej problemów. Przez te wszystkie „maksymalizowania” tracimy z oczu to co naprawdę ...
WN 064 – Szum (D. Kahneman)
Gdy Daniel Kahneman pisze książkę, to wiadomo, że będzie to intelektualna uczta. Porozmawiajmy więc o najnowszym jego dziele „Szum. Czyli skąd biorą się błędy w naszych decyzjach”. Z pewnością, nie jest to tak przełomowe dzieło jak „Pułapki myślenia”, ale zdecydowanie warto po nie sięgnąć. Jaka jest główna myśl tej książki? Kahneman pokazuje, że nasze decyzje nie są tak trafne, powtarzalne i sprawiedliwe, jak sami chcielibyśmy je widzieć. Na nasze osądy wpływa bardzo wiele szumów, które w tej książce są rozłożone na czynniki pierwsze. Przyjrzyjmy się ...
WN 063 – Blaski i cienie merytokracji (M. Sandel)
Michael Sandel napisał kilka znakomitych książek. Od omawiania jednej z nich zaczął się ten podcast. Natomiast jego najnowsze dzieło - „Tyrania merytokracji” nie jest już tak zachwycające. Ale i tak warto poświęcić mu kilka minut, bo są też w tej książce bardzo ciekawe spostrzeżenia. Cóż złego jest w merytokracji, czyli w systemie, w którym pozycja jest uzależniona od kompetencji? Jest to przecież rozsądna alternatywa dla oligarchii, gdzie władza jest oligarchiczna albo arystokratyczna (czyli wynika z urodzenia, z przynależności do wąskiej grupy)? Według Sandela problem jest ...
WN 062 – Dlaczego postwzrost nie ocali świata?
Dziś wracam do książki „Mniej znaczy lepiej”, o której mówiłem już w poprzednim odcinku. Jest w niej bowiem tak wiele rzeczy, które moim zdaniem wymagają sprostowania, że nie zmieściłoby się to w jednym podcaście. Czyli wraca postwzrost. Przypominam, że autor tej książki - Jason Hickel pokazuje, że PKB nie jest zbyt dobrym miernikiem. I z tym się zgadzam. Problemem są jednak rozwiązania, które ten autor proponuje. Dziś, podobnie jak ostatnio, będzie zarówno o tym, z czym się zgadzam, jak i o tym z czym ...
WN 061 – Mniej znaczy lepiej?
Tak wiele osób polecało mi książkę „Mniej znaczy lepiej”, że aż postanowiłem ją przeczytać. I nie żałuję, ale też nie polecam - raczej przestrzegam. Ta książka jeszcze przed inwazją Rosji na Ukrainę pokazywała, że autor błądzi w wielu kwestiach. Teraz jednak, w obliczu rosyjskiej agresji, widać jak bardzo niebezpieczne byłoby posłuchanie Jasona Hickela, autora tej książki. Żeby było jeszcze ciekawiej, z główną myślą tej książki w zasadzie się zgadzam. Ale, jak to się mówi, diabeł tkwi w szczegółach. Bo rozwiązania, które Hickel proponuje bardzo często ...
WN 060 – Państwo spółka z o. o.
Ileż to razy narzekamy, że administracja działa stanowczo zbyt wolno, sztywno i w ogóle nie nadaje się do rozwiązywania problemów w pędzącym na złamanie karku świecie? Do tego doszło w ostatnich latach zjawisko prężenia muskułów przez państwo w tych obszarach, w których wiele osób nie życzyłoby sobie jego obecności. Jednocześnie państwo też dezerterowało z tych działań, które niewątpliwie powinno - szczególnie w sytuacjach kryzysowych - prowadzić i za nie brać odpowiedzialność. Czyli mamy takie państwo spółka z o.o. Żeby pozbyć się odpowiedzialności, państwa przekazały wiele ...
WN 059 – Ludowe improwizacje
O pandemii napisano i powiedziano już tyle, że coraz mniej osób ma ochotę o tym słuchać. Dlatego w tym odcinku potraktuję pandemię tylko jako pretekst do tego, żeby pomówić o czymś bardziej uniwersalnym i zarazem niezwykle ważnym. Myślę bowiem, że umyka nam bardzo istotna rzecz - że w Polsce w jej wyniku pod pewnymi względami cofnęliśmy się do lat 90-tych. W czym konkretnie? W tym, że znów coraz rzadziej myślimy o dobru wspólnym, tylko każdy sobie albo w małych grupkach kombinuje jak tu coś ...
WNP 058 – Ekonomiści narzekają
Ekonomiści narzekają bardzo często. W każdej decyzji widzą coś niebezpiecznego. Jak bank centralny nie podnosi stóp, to mówią jakie to niebezpieczne. Gdy bank podnosi stopy, to zwracają uwagę na możliwe negatywne skutki. Podobnie jest z zasobami niematerialnymi - mamy ich w obfitości, ale i tak są powody do narzekań. Ja nawet w swojej książce aktualną sytuację związaną z obfitością zasobów niematerialnych określiłem mianem tragedii. W czym tkwi problem? Dlaczego mimo tej mnogości dóbr, wciąż wiele problemów zostaje nierozwiązanych. Co więcej, dlaczego wciąż tworzą się ...
Świat bez własności? Rozmawiamy o moim raporcie [Wywiad Sroczyńskiego]
Wygląda na to, że temat zniechęcania ludzi do kupowania czegoś na własność (i zastępowania tego dostępem na żądanie, subskrypcjami) budzi spore zainteresowanie. W wielu przypadkach nie tylko zainteresowanie, ale też przerażenie. W rozmowie z Grzegorzem Sroczyńskim krok po kroku tłumaczę, skąd wziął się ten trend? W którą stronę zmierza? I do czego możne nas doprowadzić? W skrócie można powiedzieć, że "będziemy namawiani, kuszeni lub zmuszani, żeby dostęp do różnych rzeczy i usług mieć w abonamencie. I będziemy coraz więcej rzeczy pożyczać. Firmy tego chcą ...
WNP 057 – Co państwo powinno dawać?
Jedno z nieśmiertelnych pytań w dyskusjach ekonomicznych dotyczy tego, co państwo ma dawać i komu? Może jednak zamiast dawać, lepiej by było gdyby państwo jedynie zapewniało możliwość dostępu? Co więcej, jak pokazało moje badanie, społeczeństwo woli takie właśnie udostępnianie pewnych dóbr od przekazywania ich na własność. Zatem, kiedy i jak może to zadziałać? Zawartość odcinka "Co państwo powinno dawać?" Moje badanie pokazuje, że prywatne firmy w coraz większym stopniu oswajają nas z tym, że nie musimy być właścicielami czegoś, żeby mieć zapewniony ...
fusion_global=”720″]osnące znaczenie zasobów niematerialnych dla przedsiębiorstw jest obserwowane we wszystkich sektorach. W przypadku spółek z indeksu S&P 5001 w poło- wie lat 70. aktywa niematerialne stanowiły jedynie 17% ich wartości rynkowej, zaś w 2015 roku było to już 87%. Jak pokazuje poniższy wykres, najbardziej dynamicz- na zmiana nastąpiła na przełomie lat 80. i 90. – w ciągu dziesięciu lat proporcje między zasobami niematerialnymi i materialnymi zostały odwrócone. W XXI wieku ten proces nadal postępuje i kapitały miękkie w coraz większym stopniu wypierają kapitały twarde.Pomimo dominującej roli zasobów niematerialnych, wciąż nie wypracowano sa- tysfakcjonujących narzędzi ich pomiaru i wyceny. Mnogość metod świadczy o tym, że nauki o zarządzaniu wciąż są dalekie od precyzyjnego i powszechnie akceptowanego sposobu ujmowania tej kategorii.
Ukierunkowana dyfuzja
W marcu 2017 na Politechnice Gdańskiej zaproponowałem nowy sposób podejścia do zasobów niematerialnych przedsiębiorstwa – w tym przede wszystkim do własności intelektualnej. W myśl tej koncepcji, którą nazwaliśmy ukierunkowaną dyfuzją, warto odejść od takiego zarządzania własnością intelektualną, którego centralnym punktem jest ochrona realizowana przez bardzo rygorystyczne limitowanie rozpowszechniania w celu maksymalnego ograniczania dostępu podmiotów zewnętrznych. Dla efektywnego zarządzania własnością intelektualną przedsiębiorstwa potrzebne jest bowiem istotne ograniczenie skali wykorzystywania monopoli prawnych (patentów, prawa autorskich w formule „wszystkie prawa zastrzeżone”). Zamiast dbania o zapewnianie wyłączności (ekskluzywności) – co jest coraz bardziej kosztowne, a czasem praktycznie niemożliwe – korzystniejsze jest więc oparcie strategii przedsiębiorstwa na takich modelach biznesowych, które generują korzyści w oparciu o szerokie rozpowszech- nienie i dużą popularność jakiegoś rozwiązania.
Ukierunkowana dyfuzja pozwala budować trwałe podstawy rozwoju przedsiębiorstwa – w tym przede wszystkim otwierać nowe perspektywy długookresowego zysku – poprzez rozpowszechnienie własności intelektualnej. W tym ujęciu dzielenie się przez firmę tymi zasobami jest traktowane jako inwestycja, która, poprzez udostępnienie szerokiemu kręgowi podmiotów własności intelektualnej, pozwala włączać te osoby do procesu kreowania i przetwarzania wartości w oparciu o za- soby niematerialne przedsiębiorstwa. Ukierunkowana dyfuzja nie oznacza zawsze w pełni swobodnego – nieograniczanego, niekontrolowanego przez przedsiębiorstwo – rozpowszechniania. Jej istotą jest jednak dążenie do relatywnie szerokiego udostępnienia.
Trzeba przy tym pamiętać, że proces dyfuzji – z definicji – nie może być w pełni kontrolowany, gdyż opiera się on na chaotycznie przemieszczających się elementach. Można go jednak do pewnego stopnia ukierunkować. Będzie to więc polegało na określeniu, w którym momencie dane wynalazki/utwory mogą wyjść poza samo przedsiębiorstwo, czy następuje do w drodze publikacji defensywnej, tajemnicy handlowej, otwartego rozwiązania, niewyłącznej umowy licencyjnej, system Pay What You Want, itp.
W strategię zarządzania zasobami niematerialnymi przedsiębiorstwa musi być jednak wpisane dalsze rozpowszechnianie – w dużej mierze niekontrolowane – tak, aby wykorzystywać popularność/powszechność jakiegoś wynalazku lub utworu do generowania zysku w dłuższym okresie. Takimi sposobami może być chociażby sprzedaż produktów i usług komplementarnych, budowanie zaufania potrzebnego do współpracy z klientami i konkurencją czy rozwój jakiegoś rynku.
Ukierunkowana dyfuzja wpisuje się więc w obszar pomiędzy klasycznym za- rządzaniem własnością intelektualną w oparciu o monopole prawne oraz zawsze w pełni otwartym, bezwarunkowym dostępem nieograniczonego kręgu podmiotów do tych zasobów. Do podstawowego instrumentarium wykorzystywanego w ukie- runkowanej dyfuzji trzeba zaliczyć przede wszystkim tajemnice handlowe (tajem- nice przedsiębiorstwa). Są one jedynie po części zjawiskiem prawnym – tj. przede wszystkim w tych aspektach, które wynikają z wyrażanej w umowach woli stron lub zostały ujęte w jakieś ramy przez akty powszechnie obowiązujące, które mogą chociażby wprowadzać różne rodzaje odpowiedzialności za nieprzestrzeganie tych tajemnic. W znacznej części są to jednak formuły, praktyki, procesy, zjawiska o charakterze faktycznym, których celem jest jak najdłuższe uniemożliwienie wejścia w posiadanie przez środowisko zewnętrzne (lub podmioty spoza określonego kręgu kontrahentów) jakiejś istotnej informacji.
Pełny tekst dostępny jest pod poniżej.
Bartłomiej Biga