Our Articles
Interior Design Posts
WNP 047 – Tragedia niematerialnej obfitości
Żyjemy w dziwnych czasach i to z wielu względów. Na przykład, mamy dostępną ogromną ilość własności intelektualnej. Problem w tym, że ta obfitość nie rozwiązuje starych problemów. Co więcej, niejednokrotnie je pogłębia i do tego tworzy jeszcze nowe. To właśnie jest tragedia niematerialnej obfitości. Ten temat zainteresował mnie tak bardzo, że aż napisałem o nim książkę - „The Economics of Intellectual Property and Openness”, która w podtytule ma właśnie „Tragedy od Intangible Abundance”, czyli tragedia niematerialnej obfitości. Książka nie jest długa, ale tych, którzy ...
WNP 046 – Jak długi powinien być tydzień pracy?
Na tytułowe pytanie pewnie pracownicy bez wahania odpowiedzą: jak najkrótszy. Pracodawcy natomiast pewnie krzyną: jak najdłuższy. Co ciekawe, interesy obu tych grup wcale nie muszą być tak całkowicie ze sobą sprzeczne. Jaki powinien więc być ten tydzień pracy? Zostańmy jeszcze w utopijnych klimatach książki „Utopia dla realistów”. Jej autor uważa, że 15-godzinny tydzień pracy byłby dobrym rozwiązaniem. Z pewnością, nie da się odmówić tej propozycji uroku. Ale czy jest to rozwiązanie bezpieczne? Trzeba przyznać, że to bardzo śmiała propozycja, ale już o czterodniowym, czyli 32-godzinnym tygodniu pracy ...
„The Economics of Intellectual Property and Openness” (my book!)
This book "The Economics of Intellectual Property and Openness" focuses on the economic aspects of intellectual property (IP). It includes considerations of the wider category of intangible assets. However, the primary focus is devoted to patents which the author argues are the most vivid example of the Tragedy of Intangible Abundance (TIA). TIA touches upon a key issue in the contemporary economy. On the one hand, there is an enormous supply of IP, yet, on the other hand, such an abundance does not necessarily ...
WNP 045 – Utopia dla ekonomicznych marzycieli
W dzisiejszym odcinku będę polemizował z książką Rutgera Bregmana „Utopia dla realistów”. Będzie to życzliwa polemika, bo książka z całą pewnością jest interesująca. Co więcej, uważam, że nie powinno się propozycji takich jak 15-godzinny tydzień pracy, czy bezwarunkowy dochód podstawowy od razu zakopywać i odrzucać. Są to pomysły, z którymi trzeba się poważnie zmierzyć - głównie po to, żeby uświadomić sobie, że póki co nie powinniśmy ich wprowadzać w życie. Dlatego uważam, że to co Bergman opisuje to utopia dla ekonomicznych marzycieli, a nie ...
„Tragedia Niematerialnej Obfitości” (moja książka!)
Żyjemy w czasach obfitości własności intelektualnej. Co więcej, jesteśmy zgodni, że jest ona jednym z podstawowych składników w przepisie na nieustający rozwój i prawdziwy globalny dobrobyt. Dlaczego więc zamiast pisać hymny pełne zachwytu posługuję się frazą „tragedia niematerialnej obfitości”? Ponieważ wszechobecność własności intelektualnej nie dość, że nie rozwiązuje starych problemów, to jeszcze tworzy nowe. Dzieje się tak dlatego, że dostajemy inną własność intelektualną niż ta, której potrzebujemy. W efekcie, ochrona prawna, którą jej przyznajemy (patenty, prawo autorskie, itp.) nie spełnia swojej podstawowej roli - ...
WNP 044 – Wino i ekonomia
Wiele osób zachęcało mnie, żeby zanurzyć się w fascynujący świat wina. Spróbowałem - przeczytałem dwie książki, nawet trochę podegustowałem. I rzeczywiście, te wszystkie niuanse które towarzyszą w gruncie rzeczy prostemu produktowi - sfermentowanym winogronom - są rzeczywiście wspaniałe, niezwykłe i pasjonujące. Problem w tym, że ja nie bardzo wyczuwam ten wszystkie aromaty, bukiety, finisze… Dlatego w tym odcinku postanowiłem opowiedzieć to w ujęciu, które trochę lepiej rozumiem: wino i ekonomia. Za co płacimy? Za co warto, a za co nie warto? Jak ten cały ...
[my comments] about poor legislation and pandemic fatigue
My text called "Poor legislation and pandemic fatigue will make Poland’s new lockdown hard to enforce" has been published by notesfrompoland.com. "They say that the law is not retroactive. But the way the Polish government has battled the pandemic has led to a situation in which the law does not work prospectively either. This is surprising, because early on in the pandemic it appeared that Poles had easily adapted to the legislative bungling and conformed with even the most severe restrictions. But this mechanism ...
WNP 043 – Niewidzialne, niemierzalne, ale kapitalne – wartości niematerialne
Generalnie rzecz biorąc, ekonomia jest źle wykładana. Lista zarzutów jest oczywiście bardzo długa, ale z mojego punktu widzenia największym problemem jest to, że po macoszemu traktuje się wartości niematerialne. I tu popełniane są błędy dwojakiego rodzaju. Po pierwsze, o wartościach niematerialnych mówi się zbyt mało, co jest niezrozumiałe, bo badania pokazują, że stanowią one 90% całkowitej wartości największych amerykańskich przedsiębiorstw. Po drugie, zakłada się, że wartości niematerialne niczym nie różnią się od tych materialnych i możemy hurtowo zarządzać nimi w ten sam sposób. I ...
[w Radiu Kraków] sprawiedliwe podatki
Wraca temat gruntownej przebudowy systemu podatkowego w Polsce. Oczywiście wszyscy chcielibyśmy mieć sprawiedliwe podatki. Problem w tym, że tę "sprawiedliwość" różnie rozumiemy. Są jednak rzeczy, co do których jesteśmy zgodni. Na przykład: milionerzy nie powinni płacić mniejszych (procentowo) podatków niż osoby mało i średnio zarabiające. Jakie są możliwości? Co z podatkiem katastralnym (od nieruchomości)? Czy można jakoś pokonać raje podatkowe? Odpowiedź na te pytania starałem się udzielić w Radiu Kraków. Zapraszam do odsłuchania rozmowy. Bartłomiej Biga
WNP 042 – Cytat czy plagiat?
Czy się różni plagiat od cytatu? Ile możemy legalnie zapożyczyć od innego twórcy bez pytania go o zgodę? Najlepiej tak konkretnie: ile kolejnych nutek może się powtórzyć? Ile kolejnych słów/zdań/akapitów mogę przekopiować do pracy licencjackiej czy magisterskiej? Zachowując ostrożność można wykorzystywać nawet całkiem spore fragmenty. Przynajmniej według polskiego prawa. W praktyce bowiem nawet jak coś jest legalne, to i tak bywa blokowane chociażby przez algorytmy YouTube. A to też może być przecież bardzo dotkliwe. W Internecie trzeba więc być ostrożnym do kwadratu. Po szczegóły ...
WNP 041 – Monopson – przerażające słowo
Tytułowe słowo powinno być budzić trwogę. Bohater dzisiejszego odcinka, monopson, staje się bowiem większym niebezpieczeństwem dla gospodarki niż osławione monopole. Czym jest monopson? Dlaczego jest taki groźny? I czy da się mu jakoś przeciwdziałać? O tym opowiadam w 41. odcinku podcastu Wiedza Nieoczywista o Pieniądzach. Czym jest monopol każdy wie - to sytuacja, w której jest tylko jeden wytwórca jakiegoś dobra. Monopson to natomiast nieco zapomniane w ekonomii hasło. Opisuje ono sytuację, gdy jest tylko jeden odbiorca, a w przypadku nowoczesnej gospodarki powiedziałbym raczej: jeden ...
WNP 040 – Nie wiem
Początek roku to czas, gdy ekonomiści snują najróżniejsze prognozy. Problem w tym, że trafność tych przewidywań jest przerażająco niska. Ja postanowiłem więc pójść inną drogą - tym bardziej, że jednym z moich postanowień noworocznych jest to, żeby nie bać się mówić „nie wiem”. Dlatego w tym odcinku stawiam 7 pytań, które nurtują mnie na początku 2021 roku. Nie znam na nie odpowiedzi, choć oczywiście intuicja i dane w pewnym stopniu coś mi podpowiadają. Tu jednak nie próbuję udzielać konkretnych odpowiedzi - jedynie pytam. I mam nadzieję, że ...
WNP 039 – 7 zaskoczeń 2020 roku
Ten odcinek powstał pierwszego stycznia. Z pewnością, taki czas skłania do różnych podsumowań. Ja natomiast proponuję omówienie 7 zaskoczeń. Wychodzę bowiem z założenia, że słuchacze mają dość korowodów ekspertów, którzy każdego roku zachwycają się tym, że rzeczywistość (niby) potwierdziła to, o czym mówią od dawna. Tym bardziej, że tak, jak każdy Polak jest mądry po szkodzie, tak każdy ekonomista jest mądry w analizowaniu tego co było. Proponuję więc inne podejście. W tym odcinku chciałbym opowiedzieć o kilku rzeczach, które mnie totalnie zakończyły w (słusznie) minionym roku ...
WNP 038 – Co drożeje i dlaczego?
Odkąd pamiętam dzieci cieszyły się z nastania nowego roku, bo dzięki temu są o rok starsze. Dorośli natomiast nie byli tak zadowoleni i to nie tylko przez starzenie się, ale przez to, że zwykle po nowym roku czekały ich jakieś podwyżki. W tym odcinku spróbuję odpowiedzieć na pytania: co drożeje i dlaczego? O ile pierwsze z nich jest dość proste – wystarczy sięgnąć do oficjalnych statystyk GUS, to drugie, jest już o wiele bardziej skomplikowane. Ale spróbować zawsze warto – zapraszam na pierwszy w ...
WNP037 – Pranie mózgu
W tym odcinku opowiadam o książce „Mindf*ck. Cambridge Analytica, czyli jak popsuć demokrację”. Główne słowo, jako że jest dość wulgarne, to na okładce jest pisane z gwiazdą zamiast jednej literki. W tym podcaście będę używał tłumaczenia mindfuck jako „pranie mózgu”. Wiem, że to nie wprost i że może wulgarny oryginał bardziej tu pasuje, ale mimo to - w tym odcinku jak firmy typu Cambridge Analytica skutecznie robią nam pranie mózgu. Christopher Wylie w swojej książce bardzo precyzyjnie pokazuje jak można umiejętnie łączyć dane z ...
fusion_global=”720″]osnące znaczenie zasobów niematerialnych dla przedsiębiorstw jest obserwowane we wszystkich sektorach. W przypadku spółek z indeksu S&P 5001 w poło- wie lat 70. aktywa niematerialne stanowiły jedynie 17% ich wartości rynkowej, zaś w 2015 roku było to już 87%. Jak pokazuje poniższy wykres, najbardziej dynamicz- na zmiana nastąpiła na przełomie lat 80. i 90. – w ciągu dziesięciu lat proporcje między zasobami niematerialnymi i materialnymi zostały odwrócone. W XXI wieku ten proces nadal postępuje i kapitały miękkie w coraz większym stopniu wypierają kapitały twarde.Pomimo dominującej roli zasobów niematerialnych, wciąż nie wypracowano sa- tysfakcjonujących narzędzi ich pomiaru i wyceny. Mnogość metod świadczy o tym, że nauki o zarządzaniu wciąż są dalekie od precyzyjnego i powszechnie akceptowanego sposobu ujmowania tej kategorii.
Ukierunkowana dyfuzja
W marcu 2017 na Politechnice Gdańskiej zaproponowałem nowy sposób podejścia do zasobów niematerialnych przedsiębiorstwa – w tym przede wszystkim do własności intelektualnej. W myśl tej koncepcji, którą nazwaliśmy ukierunkowaną dyfuzją, warto odejść od takiego zarządzania własnością intelektualną, którego centralnym punktem jest ochrona realizowana przez bardzo rygorystyczne limitowanie rozpowszechniania w celu maksymalnego ograniczania dostępu podmiotów zewnętrznych. Dla efektywnego zarządzania własnością intelektualną przedsiębiorstwa potrzebne jest bowiem istotne ograniczenie skali wykorzystywania monopoli prawnych (patentów, prawa autorskich w formule „wszystkie prawa zastrzeżone”). Zamiast dbania o zapewnianie wyłączności (ekskluzywności) – co jest coraz bardziej kosztowne, a czasem praktycznie niemożliwe – korzystniejsze jest więc oparcie strategii przedsiębiorstwa na takich modelach biznesowych, które generują korzyści w oparciu o szerokie rozpowszech- nienie i dużą popularność jakiegoś rozwiązania.
Ukierunkowana dyfuzja pozwala budować trwałe podstawy rozwoju przedsiębiorstwa – w tym przede wszystkim otwierać nowe perspektywy długookresowego zysku – poprzez rozpowszechnienie własności intelektualnej. W tym ujęciu dzielenie się przez firmę tymi zasobami jest traktowane jako inwestycja, która, poprzez udostępnienie szerokiemu kręgowi podmiotów własności intelektualnej, pozwala włączać te osoby do procesu kreowania i przetwarzania wartości w oparciu o za- soby niematerialne przedsiębiorstwa. Ukierunkowana dyfuzja nie oznacza zawsze w pełni swobodnego – nieograniczanego, niekontrolowanego przez przedsiębiorstwo – rozpowszechniania. Jej istotą jest jednak dążenie do relatywnie szerokiego udostępnienia.
Trzeba przy tym pamiętać, że proces dyfuzji – z definicji – nie może być w pełni kontrolowany, gdyż opiera się on na chaotycznie przemieszczających się elementach. Można go jednak do pewnego stopnia ukierunkować. Będzie to więc polegało na określeniu, w którym momencie dane wynalazki/utwory mogą wyjść poza samo przedsiębiorstwo, czy następuje do w drodze publikacji defensywnej, tajemnicy handlowej, otwartego rozwiązania, niewyłącznej umowy licencyjnej, system Pay What You Want, itp.
W strategię zarządzania zasobami niematerialnymi przedsiębiorstwa musi być jednak wpisane dalsze rozpowszechnianie – w dużej mierze niekontrolowane – tak, aby wykorzystywać popularność/powszechność jakiegoś wynalazku lub utworu do generowania zysku w dłuższym okresie. Takimi sposobami może być chociażby sprzedaż produktów i usług komplementarnych, budowanie zaufania potrzebnego do współpracy z klientami i konkurencją czy rozwój jakiegoś rynku.
Ukierunkowana dyfuzja wpisuje się więc w obszar pomiędzy klasycznym za- rządzaniem własnością intelektualną w oparciu o monopole prawne oraz zawsze w pełni otwartym, bezwarunkowym dostępem nieograniczonego kręgu podmiotów do tych zasobów. Do podstawowego instrumentarium wykorzystywanego w ukie- runkowanej dyfuzji trzeba zaliczyć przede wszystkim tajemnice handlowe (tajem- nice przedsiębiorstwa). Są one jedynie po części zjawiskiem prawnym – tj. przede wszystkim w tych aspektach, które wynikają z wyrażanej w umowach woli stron lub zostały ujęte w jakieś ramy przez akty powszechnie obowiązujące, które mogą chociażby wprowadzać różne rodzaje odpowiedzialności za nieprzestrzeganie tych tajemnic. W znacznej części są to jednak formuły, praktyki, procesy, zjawiska o charakterze faktycznym, których celem jest jak najdłuższe uniemożliwienie wejścia w posiadanie przez środowisko zewnętrzne (lub podmioty spoza określonego kręgu kontrahentów) jakiejś istotnej informacji.
Pełny tekst dostępny jest pod poniżej.
Bartłomiej Biga